Hôm qua gặp thầy Pascal. Thầy tuần này lên trường chắc có công chuyện. Hai thầy trò gặp nhau, hẹn đi về chung ra trạm xe bus.
Thầy đứng chờ tôi thu xếp đồ đạc để ra về, thấy tôi xách theo cục rubik 4x4, thầy bảo “Em cũng chơi cái này nữa hả?”, rồi thầy cười. Thầy bảo ngày xưa, hồi thầy mới 9 tuổi, thầy có chơi cái này nhưng chỉ là 3x3 thôi. Khi ấy thầy giải chỉ trong vòng gần 1 phút, mấy bạn và thầy của thầy trố mắt nhìn làm thầy tự hào lắm lắm.
Hai thầy trò nói cả buổi xung quanh chủ đề rubik này rồi chợt thầy sực nhớ một chuyện. Thầy khoe là thầy có gọi cho thầy Adel của tôi (thầy hướng dẫn chính), bảo rằng đã “xin” được 3 vị trí thực tập cho sinh viên VN tại trường Rouen (trường mà thầy Adel đang dạy). Thầy mừng lắm. Bảo “Hên thật”.
Nói thêm, chương trình master thầy đang quản lý có khoảng 20-25 sinh viên VN tham dự (tôi là cựu). Cái khó là tìm được đủ nơi chịu nhận hết lượng học sinh này để sang Pháp làm thực tập 3-4 tháng trước khi tốt nghiệp. Nơi = bao gồm tiền + giáo sư chịu đứng ra hướng dẫn + đề tài hướng dẫn. Việc thừa sinh viên và thiếu người hướng dẫn là nỗi lo lớn nhất của các thầy quản lý như thầy Pascal. Đó là lý do vì sao thầy rất mừng về việc kia.
Thấy niềm vui của thầy Pacal, một người Pháp, hoàn toàn không dính dáng gì tới Việt Nam cả, tôi thầm ngưỡng mộ và cảm phục. Các thầy như thầy, hoàn toàn dựa vào sự quý mến người Việt Nam mà giúp đỡ tận tình. Tạo ra chương trình master liên kết mà hầu như mọi chi phí đều do Pháp chi trả.
Có lúc các thầy bên VN hiểu lầm các thầy bên này, làm cho uy tín các thầy bên này bị giảm và có lúc thậm chí chạm đến lòng tự trọng của các thầy Pháp nhưng các thầy vẫn không từ bỏ sinh viên VN. Thầy Pascal có lần bảo “Thầy lo là không có ai bên VN sẽ đứng ra tuyển sinh viên VN cho chương trình nữa”.
Rồi nhớ lại ngày xưa khi tôi và hai đứa nữa sang Pháp làm thực tập, phải xin VISA. Thầy và một số thầy khác trong trường đã chạy đôn chạy đáo xin đủ giấy tờ cho chúng tôi (phải nói thêm giấy tờ bên Pháp cực kỳ phức tạp và nhiêu khê).
Các thầy tổ chức hội nghị kỷ niệm 10 năm chương trình master vừa qua ở Quy Nhơn cũng là để góp ý tìm ra giải pháp tối ưu giúp đỡ cho việc nghiên cứu và giáo dục ở VN. Giúp cho SV VN có cơ hội đi ra ngoài biển lớn. Nhìn thấy các thầy Pháp đâm chiêu suy nghĩ, bàn bạc và tâm huyết với nền giáo dục nước VN của mình mà thấy hổ thẹn giúp nhiều người Việt Nam khác.